Aanpak stikstofcrisis in landbouw vraagt om combinatie van maatregelen

Aanleiding zijn de in april gepresenteerde nieuwe maatregelen die het kabinet wil nemen om de stikstofuitstoot te verminderen. De kabinetsplannen bestaan uit een ‘startpakket’, dat moet voorzien in een nieuwe structuur voor vergunningverlening in combinatie met emissieverlaging en natuurherstel. Om in kaart te brengen wat de kosteneffectiviteit is van verschillende maatregelen in de melkveehouderij heeft ABN AMRO het onderzoek laten actualiseren.

Melkveehouderij

Veel melkveehouders kunnen relatief eenvoudig stikstofemissies reduceren door slimme aanpassingen in de bedrijfsvoering. ABN AMRO heeft de kosteneffectiviteit van stikstofreductie per categorie maatregelen in kaart gebracht. Zo kosten managementmaatregelen, zoals weidegang, eiwitarmer voeren of minder jongvee aanhouden, relatief weinig geld. Bovendien kunnen zulke aanpassingen zonder overheidssteun worden uitgevoerd. Er is echter één nadeel, benadrukt ABN AMRO. Zolang de juridische inbedding van deze maatregelen ontbreekt, bieden ze voor melkveehouders geen zekerheid. Pas wanneer de overheid inzet op doelsturing en reductie juridisch erkent, kunnen deze maatregelen perspectief bieden. Op dit moment zijn technische innovaties ‘tweede keus’ en breed inzetbaar. Voorbeelden hiervan zijn mestvergisting, de LelySphere*of het koeientoilet. De reductiekosten bij zulke innovaties bedragen tussen de 5 en 31 euro per kg stikstof per jaar. Wel blijft ook hier de juridische erkenning van sommige innovaties een uitdaging. Erg kostbaar voor het Rijk, maar wel een zeker slot op de emissiedeur (43 tot 49 euro per kg stikstof per jaar) is het opkopen van bedrijven. Omdat het om een kleine groep bedrijven gaat, is de totale impact hiervan echter beperkt, verwacht ABN AMRO.

Op maat gesneden combinatie van maatregelen

In de praktijk is op bedrijfsniveau een combinatie van maatregelen het meest kansrijk om tot de gewenste reductie van stikstofemissies te komen, aldus Pierre Berntsen, directeur Agrarische Bedrijven van ABN AMRO. “Een op maat gesneden combinatie van maatregelen kan een grote bijdrage leveren aan stikstofreductie in de melkveehouderij. Boeren zijn vindingrijk en weten vaak zelf het beste wat past bij hun bedrijf. Zo is een slimme mix van technische innovaties en managementmaatregelen het meest kostenefficiënt voor melkveehouders en overheid. Het is belangrijk dat het kabinet met een beleidskader komt waarmee verbeteringen worden gestimuleerd en juridisch geborgd. Zodat melkveehouders kansrijke maatregelen zonder terughoudendheid kunnen treffen. Met het juiste stimuleringsbeleid is een stikstofreductie van 30 procent realistisch – zonder dat het de sector honderden miljoenen euro per jaar hoeft te kosten. Op gebiedsniveau kan dit beleid, indien noodzakelijk, worden aangevuld met structuurmaatregelen.”

Financiële ondersteuning en begeleiding

Veel melkveehouders kampen met onzekerheid over hun vergunning en toekomst. ABN AMRO denkt met hen mee over oplossingen, biedt financiële ondersteuning en helpt bij de verdere ontwikkeling van het bedrijf, onder andere op het gebied van verduurzaming, verbreding, bedrijfsopvolging of de afbouw van de onderneming. Hierbij wordt het belang van ondernemers, de samenleving en de invloed van wet- en regelgeving zorgvuldig tegen elkaar afgewogen. ABN AMRO ondersteunt melkveehouders bij het bewaken van hun verdienmodel en het maken van verantwoorde investeringskeuzes, zodat hun bedrijf ook op langere termijn bestaansrecht blijft houden.

*Lely Sphere is een circulair stalsysteem ontworpen om mineralenstromen te scheiden en waarde te creëren uit emissies. Het scheidt feces en urine en zet stikstofemissies om in een waardevolle, vloeibare meststof voor precisiebemesting.