Kansen in nieuwe groeimarkten voor exporteurs van melkpoeders
A-Insights gelooft dat het gebruik van data in toenemende mate van belang is om de juiste strategische beslissingen te kunnen nemen. Deze maand kijkt het naar melkpoeders; Nederland is een van de drie grootste exporteurs binnen de EU.
Tekst: Mathieu Geuskens
Grafiek 1. Export melkpoeders in miljoenen kilo, overig EU is exclusief het Verenigd Koninkrijk.
In 2021 exporteerde Nederland 320 miljoen kilo melkpoeder met een totale exportwaarde van € 960 miljoen, waarmee het de derde grootste exporteur binnen de EU was na Duitsland (387 miljoen kilo) en Frankrijk (357 miljoen kilo). Na een stevige daling in 2018 neemt het aandeel van Nederland binnen de totale Europese export weer toe, en in 2021 was Nederland verantwoordelijk voor zo’n 16 procent van de totale export van de EU.
Exportontwikkelingen melkpoeders
Binnen de totale export van melkpoeder is een groeiend aandeel bestemd voor de interne markt van de EU. Dit geldt voor zowel de EU als geheel, maar in het bijzonder voor Nederland: waar er in 2017 nog 29 procent van de Nederlandse export bestemd was voor andere EU-lidstaten, is dit in 2021 toegenomen naar 44 procent (grafiek 2).
Grafiek 2. Export melkpoeders naar afzetmarkt, in miljoenen kilo.
Ook de andere exporteurs binnen de EU zien het aandeel van intra-Europese handel toenemen, al is de toename van 39 procent in 2017 naar 45 procent in 2021 beperkter dan die van Nederland. De toename van het intra-Europese aandeel in de Nederlandse export versnelt sterk in 2021. Daarbij hebben beperkingen in het internationale containerverkeer vermoedelijk een belangrijke rol gespeeld. Door hoge containerprijzen en een algemeen tekort aan containers was het voor Nederlandse exporteurs vermoedelijk makkelijker om melkpoeder over de weg of het spoor naar andere Europese landen te exporteren dan via containerschip naar overzeese bestemmingen.
Nieuw-Zeeland grote concurrent
Zoals grafiek 2 laat zien, wordt het belangrijkste deel van de exportgroei in andere EU-landen gerealiseerd. België is in 2021 met een importvolume van 33,4 miljoen kilo de belangrijkste bestemming voor Nederlands melkpoeder en haalt hiermee Duitsland (33,1 miljoen) in.
Grafiek 3. Groeimarkten, ontwikkeling 2017-2021 in miljoenen kilo’s en gemiddelde procentuele groei per jaar tussen 2017-2021.
Door een forse toename van het importvolume staat Nigeria in 2021 op de derde plek van grootste importeurs. Met meer dan 206 miljoen inwoners is Nigeria het meest dichtbevolkte land van Afrika en een interessante afzetmarkt voor Europees melkpoeder. Melkpoeder is makkelijker te verschepen dan andere zuivelexportproducten en kan ongekoeld worden bewaard, wat vooral in de moeilijk bereikbaardere gebieden van het land een groot voordeel kan zijn. Bovendien kan het land vanuit Europa sneller beleverd worden dan vanuit de huidige topexporteur naar het land, Nieuw-Zeeland.
Nieuw-Zeeland minder competitief
Ook in andere interessante groeimarkten voor Nederlandse exporteurs is Nieuw-Zeeland de voornaamste concurrent. Zo importeert Sri Lanka nog een relatief beperkt volume in 2021, maar is de gemiddelde groei van de Nederlandse export met 127 procent per jaar substantieel. Daarnaast is het land een grotere bijna even grote importeur van melkpoeder als het bijna tien maal zo grote Pakistan, wat eveneens meer melkpoeder uit Nederland gaat importeren. Ook in Sri Lanka is Nieuw-Zeeland de grootste leverancier van melkpoeder, wat eveneens geldt voor de Verenigde Arabische Emiraten.
Grafiek 4. Nederlandse export van melkpoeder naar categorie in miljoen kilo’s, gemiddelde exportprijs NL en overige EU-landen in € per kilo.
Het stijgende aandeel van Nederlandse en Europese import van deze groeimarkten suggereert dat Nieuw-Zeeland minder competitief is geworden of leveringsproblemen heeft ervaren, wat voordelig uitpakt voor Nederlandse exporteurs. Verdere uitbreidingen van de verworven posities zouden interessant zijn, want dit zijn forse markten die voorheen van gering belang waren voor de Nederlandse export.
Prijsverschil krimpt
Hoewel de gemiddelde exportprijs van Nederlands melkpoeder met € 0,16 per kilo stijgt tussen 2019 en 2021, is de prijsstijging beduidend lager dan die van de gemiddelde exportprijs van de andere Europese landen (+€ 0,48 per kilo). Dit is voornamelijk te wijten aan een daling van de Nederlandse exportprijs voor volle melkpoeder in 2021, waar die in de overige EU-landen juist toeneemt.
Dit artikel is verschenen in ZuivelZicht 9 2022.
Nog geen abonnee? Klik HIER en profiteer
het eerste jaar van maar liefst 25% korting.
Waar de prijsontwikkeling voor mager melkpoeder – in volume het grootste exportproduct – vergelijkbaar is in Nederland en de rest van de EU, zijn er in de prijzen voor volle melkpoeder grote verschillen zichtbaar. Hierbij lijkt de Nederlandse export in 2021 minder waardevast te zijn dan in voorgaande jaren, vermoedelijk door een stijging van de algemene marktprijs die ertoe heeft geleid dat importeurs op zoek zijn gegaan naar goedkoper aanbod, maar dit kan ook het gevolg zijn geweest van de eerder genoemde nieuwe exportmarkten die in 2021 zijn aangeboord.
Mathieu Geuskens is zuivelanalist bij A-Insights.