Roy Meijer: 'Jonge boeren willen een stip op de horizon'

De nieuwe voorzitter van het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) is in Bogota, Colombia geboren. De andere kant van de wereld. Roy Meijer (27) heeft er geen herinneringen aan. “Ik ben als baby naar Nederland gekomen”, vertelt hij. Witteveen, hartje Drenthe, is zijn thuis, het melkveebedrijf zijn uitvalbasis. Op het kringloopbedrijf staan 250 melkkoeien. Ze produceren dit jaar “net geen 2,5 miljoen kilo melk”, vertelt Meijer eind november aan tafel in de kantine van de boerderij. “We kregen een dipje in de productie toen we de koeien half oktober weer op stal deden.” Het zit ‘m niet lekker. “We moeten dat volgend jaar beter doen.” Dat betekent op zoek naar een betere overgang van weidegras naar stalrantsoen, de oorzaak – zo is de analyse – van de dip. “Op zoek naar oplossingen, dat doen we samen, we vormen een team.”  

Samen is: vader, moeder, de twee medewerkers en Roy, die sinds 2017 in maatschap zit met zijn ouders. “Mijn grootvader is er mee begonnen. Mijn vader is er mee verder gegaan en het is het plan dat ik het ga overnemen en doorgeef aan de volgende generatie.” De keuze voor het boeren kwam gaandeweg. Hij stelde vast: werken voor iemand anders vind ik lastig, ik hou van het platteland, ik vind ondernemen hartstikke mooi en ik mag graag besturen. “Dat kan ik allemaal kwijt op de boerderij.” Zo is hij melkveehouder, ondernemer (hij nam met een compagnon twee melkveebedrijven over) en bestuurder (CDJA, vier jaar DAJK en nu NAJK).   

Dossiertijger Roy Meijer

De nieuwe voorzitter van het NAJK is ‘een dossiertijger’ die graag zijn tanden zet in ingewikkelde vraagstukken. De basis daarvoor is de wetenschappelijke onderzoeksmethode die hij zich eigen maakte aan de Rijksuniversiteit Groningen waar hij na het gymnasium geschiedenis ging studeren met als specialisatie de agrarische geschiedenis in de naoorlogse periode (bachelor). Een verdieping die van pas komt in een gesprek over de ambitie van de nieuwe NAJK-voorzitter, zijn pleidooi voor een langetermijnvisie en stippen op de horizon worden geschraagd met lessen uit de recente geschiedenis. Zo wordt in het gesprek zonder aarzeling Sicco Mansholt, zijn beleid en de niet voorziene effecten daarvan opgevoerd. 

Stikstofprobleem

Meijer treedt aan in een spannende tijd. En hij zit er middenin. Namens het NAJK zit hij aan de tafel waar sector en ministerie praten over het stikstofprobleem. Maar ook staat hij op de barricaden. In De Bilt was hij erbij en de demonstratie in Assen organiseerde hij met anderen zelf. Polderen en actievoeren, gaat dat samen?

“In Nederland kennen we een poldercultuur, dus zitten we altijd aan tafel voor overleg. Maar soms kun je daar niet verder komen en dan moet je je stem laten horen”, legt Meijer uit. Dat moment kwam toen het met de stikstofregels echt de verkeerde kant opging. “Die beleidsregels waren funest voor de toekomst van de agrarische sector. We kregen geen enkele bescherming, er werd ongelofelijk veel stikstofruimte afgepakt en er was geen moment om het aan te passen. Over de voermaatregelen liepen de gesprekken niet goed. We werden gedwongen om ons rantsoen aan te passen wat gevaarlijk is voor de diergezondheid. Dat moet je niet willen.”

Corona en melkprijs

Op de vraag hoe de stemming onder jonge melkveehouders is, reageert de nieuwe NAJK-voorzitter met de constatering dat de coronacrisis ook een drukkend effect heeft op sector, meer specifiek: de melkprijs en de omzet en aanwas van vee. “Zeker de verkoop van vee heeft een knauw gehad door het feit dat restaurants en dat soort zaken dicht zijn. En dan heb je ook de nasleep van het fosfaatgebeuren en de droge zomers. Vergis je daar ook niet in, we hebben veel voer moeten kopen. Als de melkprijs dan niet meewerkt en ook de garantieprijs wordt verlaagd, dan heb je gauw een liquiditeitsprobleem. Daar maak ik me zorgen over; er komen melkveebedrijven daardoor in zwaar weer.”

In het stikstofdebat mist hij de aandacht voor de knelgevallen, de bedrijven zonder een natuurbeschermingsvergunning die met de stikstofuitspraak van de Raad van State op 29 mei vogelvrij zijn verklaard. Dat zijn er naar schatting zo’n 10.000, zegt Meijer. “Omdat we zo gevangen zitten in de discussie wie wat aan stikstof moet reduceren, vergeten we even de basis van de natuurbeschermingswet, namelijk een vergunning geven zodat je een economische activiteit mag ontplooien. Dat moet gebeuren voor die bedrijven. Als we niet teruggaan naar die basis, dan loopt alles spaak.”

Hij is er nog niet gerust op dat het goed komt. In de stikstofwet noch in de memorie van toelichting leest hij dat er ruimte is om de knelgevallen te legaliseren. Het NAJK kaart het aan, zegt Meijer, die bij de provincies wel beweging ziet. “Provincies zien ook in dat er een registratiesysteem moet komen. Over de invulling daarvan zijn ze in gesprek.” Onderaan de streep is het NAJK bereid mee te denken over de reductie van de stikstofuitstoot, stelt Meijer. “Dat is onze bestuurlijke opdracht. Maar of we ook bereid zijn om verantwoordelijkheid te nemen, hangt af van hoe het gaat met de knelgevallen.”

Green Deal

In zijn relaas stelt de nieuwe NAJK-voorzitter dat de toekomst van de landbouw wordt bepaald door grote thema’s als de klimaatverandering en de Europese Green Deal. In zijn rol als belangenbehartiger van de jonge boeren wil hij stippen op de horizon: daar gaan we de komende dertig jaar naar toe. “Die thema’s gaan voor een groot deel de randvoorwaarden bepalen waarbinnen jonge agrarische ondernemers kunnen boeren. We zijn nu vooral bezig met branden blussen, ik ook. Maar we moeten weg bij die waan van de dag en kijken naar het toekomstperspectief voor de jonge boer die vandaag in een bedrijf stapt. Dan gaat het om die stip, als je die weet kun je daarop investeren.”

En hoe je het wendt of keert, er moet een boterham verdiend kunnen worden, zegt de nieuwe NAJK-voorzitter. Een voorwaarde om jonge boeren hun passie voor de landbouw te laten behouden. “En dat op het bedrijf dat bij je past. Of dat nu een groot, middelgroot of klein bedrijf is, met tweede tak, verbreed of verdiept, dat moet niet uitmaken. En waar het geld vandaan komt – uit de markt, uit de keten, van de overheid, das ist mir egal – maar er moet geld worden verdiend, anders gaat niemand het meer doen.”

Kringlooplandbouw

Landbouwminister Carola Schouten heeft als antwoord op de grote thema’s de kringlooplandbouw als stip op de horizon gezet. Een visie die op het melkveebedrijf van de familie Meijer al tientallen jaren centraal staat, met veel aandacht voor een gezonde bodem. Want een gezonde bodem betekent een gezonde veestapel, een gezond gewas, een gezond product en een gezonde portemonnee, vertelt Meijer. 

In antwoord op de vraag of hij enthousiast is over de kringloopdoelstellingen van Schouten, zegt hij: “Van die kringloopvisie heb ik niet veel gehoord, hoor. Het ging alleen over stikstof.” Los daarvan: in het beleid moet centraal staan dat de boer de ruimte krijgt om de bodem gezond te houden, stelt de NAJK-voorzitter, die er daarbij op wijst dat de huidige mestwetgeving die ruimte niet biedt. “Ik denk dat het inzetten op een gezonde bodem essentieel is, ook gezien de druk op grond in Nederland. Als je dat belangrijk vindt dan moet je daar integraal naar kijken op ministerieniveau. Dat betekent: wat daaraan bijdraagt gaan we doen, wat er niet aan bijdraagt, doen we niet.” 

Dit artikel is verschenen in ZuivelZicht 12 2020. Nog geen abonnee? Klik HIER en profiteer het eerste jaar van maar liefst 25% korting.