Weiden wordt moeilijker, maar keten wil weidemelk behouden

Tekst Bert Kleiboer

Het weidemelklogo is heel bijzonder volgens directeur Marc Jansen van het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL). Zo’n 15 jaar na de introductie prijkt het nog altijd op de consumentenverpakkingen. De meeste labels zijn niet zo lang houdbaar. Wanneer een kenmerk gangbaar wordt, verschuift een logo al snel naar de achterkant. Veelal verdwijnt het na verloop van tijd helemaal.
Opmerkelijk genoeg is dat bij weidegang niet gebeurd. Jansen: “Het weidemelklogo blijft op de verpakking staan omdat het nog steeds een goed initiatief is, dat goed communiceert. Het is een gouden greep geweest van de sector.”

De retail blijft weidegang actief stimuleren, zegt de CBL-directeur. Hij noemt als voorbeeld het voornemen van Albert Heijn om in zijn duurzaamheidsprogramma ‘Beter voor Koe, Natuur & Boer’ de norm voor weidegang (120 dagen) op te rekken naar een streefwaarde van tenminste 180 dagen per jaar.

Topkeurmerk

Voor de levensmiddelenhandel is weidegang een integraal onderdeel van duurzaamheid, stelt Jansen. Zijn branche wil naar een breed gedragen integraal topkeurmerk, waarvan weidegang één van de onderdelen is. Mogelijk wordt het programma van Albert Heijn de basis voor dat topkeurmerk. Deze supermarktketen heeft al aangegeven dat het ‘Beter voor…’ wil openstellen. En de leden van het CBS – supermarkten en foodservicebedrijven – staan daar achter.

Enquête

Jansen was één van de sprekers tijdens de Convenantsdag Weidegang, afgelopen maand in Hoevelaken. Deze bijeenkomst wordt jaarlijks gehouden voor de partners in het Convenant Weidegang (zie kader). De editie 2023 stond in het teken van de vraag: heeft weidegang nog steeds extra aandacht nodig? De meerderheid van de convenantpartners vindt van wel. Juist nu. Dat blijkt althans uit een enquête die is gehouden onder de partners. De belangrijkste uitkomsten werden in Hoevelaken gepresenteerd door Jan Dirk van Mourik (FrieslandCampina), lid van het programmateam Weidegang van de Duurzame Zuivelketen. De enquête laat zien dat de convenantpartners in grote meerderheid het belang blijven zien van weidegang. Uit het onderzoek komt ook naar voren dat er zorgen leven. Van de ondervraagden gaf 72 procent aan dat toepassing op het huidige niveau onder druk staat, als gevolg van de actuele ontwikkelingen in de veehouderij.
Voor sommige vraagstukken, zoals de stikstofuitstoot, kan weidegang bijdragen aan de oplossing. Maar er zijn ook ontwikkelingen die de keuze voor weiden juist bemoeilijken, licht Van Mourik toe. Hij noemt als voorbeeld het wegvallen van de derogatie (waardoor bemestingsnormen strenger worden). Dat kan op bedrijfsniveau aanleiding zijn voor een ander grondgebruik, waardoor minder weiland overblijft.

Koesteren

“Weidegang is een kostbaar goed en het is juist bij de huidige ontwikkelingen van belang om dit te blijven koesteren”, zei Arjan Schimmel, melkveehouder en voorzitter van ZuivelNL in zijn opening van de dag.
Het Convenant Weidegang, waar verschillende ketenpartijen participeren, blijft wat hem betreft onverminderd relevant. “We willen het huidige hoge niveau graag vasthouden. We moeten dus voorkomen dat melkveehouders afhaken.” De ZuivelNL-voorzitter vindt het belangrijk dat weidegang een vrijwillige keuze blijft. “Dat betekent dat we ervoor moeten zorgen dat het voor iedereen interessant blijft. De beloning die er voor staat, moeten we in de benen houden.”

Convenant Weidegang

Het Convenant Weidegang is een initiatief voor behoud van weidegang, dat in 2012 is gestart en inmiddels door ruim 80 partners is ondertekend. Aangesloten zijn vertegenwoordigers van melkveehouderij, zuivelindustrie, handel en veevoedersector, maatschappelijke organisaties, financiële sector en onderzoek. De intentie was destijds de dalende trend in het aantal melkveebedrijven met koeien in de wei te stoppen. De ambitie is het niveau van 2012 tenminste vast te houden. Dat komt overeen met 81,2 procent van de bedrijven. De sector zit sinds 2018 boven dit percentage. In 2022 heeft 83,9 procent van de melkveebedrijven in Nederland koeien laten weiden, waarvan 78,1 procent volledige weidegang (gemiddeld 120 dagen, 8 uur per dag).

Het logo voor weidemelk is sinds 2007 zichtbaar op consumentenverpakkingen. (Foto: ANP / Lex van Lieshout).