Franse biologische sector in crisismodus

Het eerder dit jaar, tijdens de Salon de l’Agriculture, aangekondigde noodfonds van 10 miljoen euro ter ondersteuning van biologische landbouwbedrijven die in ernstige moeilijkheden verkeren, is meteen al als onvoldoende bestempeld. Het steunplan is nu aangevuld en versterkt. De minister van Landbouw en Voedselsoevereiniteit, Marc Fesneau, komt met een reeks nieuwe maatregelen aan ter ondersteuning van de biologische landbouwsector. De biologische landbouw is belangrijk voor Frankrijk, in 2021 met 2,8 miljoen hectare koploper in de Europese biologische landbouw. De biologische landbouwsector zorgt voor zelfvoorziening in melk, eieren en, voor het eerst in 2021, in biologisch graan. Daarnaast is Frankrijk nummer 2 in Europa wat betreft de biologische consumptie.

De Fransen hebben tot voor kort (exclusief tropische producten) voor 80 procent hun eigen biologische producten geconsumeerd. In een bericht op zijn website meldt het Nederlandse ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit dat daarin medio 2022 verandering is gekomen. Oorzaken zijn de veranderde geopolitieke situatie sinds de oorlog in Oekraïne en de daarop volgende inflatie en verlies aan vertrouwen bij de consument. Constatering is dat het aantal boeren in de biologische landbouw terugloopt en de verkoop van biologische producten daalt. De Franse biologische markt heeft in 2022 ongeveer 68 miljoen euro verloren.

Daling nog niet massaal

Volgens de cijfers van het Franse officiële agentschap voor de biologische sector, Agence Bio,  is de daling van het aantal boeren nog niet massaal. In 2022 zouden in totaal bijna 3.380 landbouwers hun certificering niet hebben vernieuwd. Dat is 34 procent meer ten opzichte van 2021. Het aantal omschakelingen (van conventioneel naar biologisch) kent in 2022 een daling van 32 procent in een jaar tijd, met 55 procent in akkerbouwgewassen, 50 procent in de varkenssector, 49 procent in koeien en 46 procent in wijn. Hoewel in het GLB-programma 2023-2028 bijna 340 miljoen euro per jaar is uitgetrokken voor omschakelingssteun, is de verwachting dat dit budget bij lange na niet wordt opgebruikt. Fesneau wil de ontwikkeling van de biologische landbouw en bijbehorende sectoren ondersteunen.

Steun in 2023

Ten eerste is een budget van 60 miljoen euro beschikbaar gesteld om de meest urgente problemen van de  biologische boeren  op te lossen. Daarnaast worden structurele antwoorden op de problemen van de biologische sector gegeven om de daling van de vraag op te vangen door 500.000 euro beschikbaar te stellen voor promotie van de consumptie van biologische producten door de consument en 3 miljoen euro (uit het potje van France 2030) voor een tweede communicatiecampagne. Ten slotte wil de Franse overheid de Egalim-doelstellingen voor de collectieve restauratie tegen het einde van het jaar daadwerkelijk uitvoeren. Dit betekent dat alle overheidskantines (dus ook van scholen) verplicht zijn 50 procent producten te kiezen die voldoen aan kwaliteits- en duurzame labels, waarvan minimaal 20 procent biologisch.  Hiervoor wordt 120 miljoen euro uitgetrokken

Melksector

Biologische zuivelproducten worden als te duur beschouwd, ook al is het verschil met conventionele producten teruggebracht tot 10 procent. Daar komt bij dat bij de consument verwarring is ontstaan door allerlei nieuwe benamingen van melksoorten zoals ‘melk van bergweiden’, ‘lokale melk’, ‘lactosevrij’, enz… Bovendien is deze melk  vaak goedkoper

De volumes hebben 1,26 miljard liter bereikt in 2022 en vertegenwoordigen anno 2023 5,4 procent van de totale hoeveelheid opgehaalde melk, met 4.200 producenten. De inzameling van biologische melk stijgt (+2.7 procent in 2022), terwijl er niet genoeg markt meer voor is.
De meeste melkveebedrijven hebben nieuwe omschakelingen een halt toegeroepen, maar een aantal nieuwe biologische melkboeren zou de omschakeling eerste helft 2023 nog moeten afronden. Als gevolg hiervan wordt, volgens de CNIEL (Nationaal Interprofessioneel Centrum voor de Zuiveleconomie), nu één liter biologische melk op de drie afgewaardeerd en verkocht als conventionele melk. En het is nog niet voorbij. De afwaardering zou in 2023 kunnen oplopen tot 43%.

De melkreus Lactalis denkt dat de consument zich heeft afgekeerd van biologische melk omdat men het voordeel niet meer ziet. Daarom moeten er nieuwe garanties komen om het verschil duidelijk te maken met de andere lonende vermeldingen. Zoals verder ingaan op de milieuverplichtingen, zo zegt de CEO van Lactalis, Jean-Marc Bernier.