Cono Kaasmakers zoekt naar nieuwe kansen in de markt

“Er gebeurt op dit moment zoveel in de zuivelsector, dat je voortdurend heel scherp moet sturen als onderneming. Je moet zorgen dat je op het juiste moment aan de bal komt om te kunnen scoren. Want als je de kansen mist, verdien je niets.” Aldus typeert Wim Betten, algemeen directeur Cono Kaasmakers, de stand van zaken op de zuivelmarkt. 

Als producent van onder andere Beemster kaas is kaas vanzelfsprekend de corebusiness van de coöperatieve onderneming. Toch is de kaasmarkt al lang niet meer het enige speelveld waarop Cono zich begeeft. Zij produceert ook weipoeders, condens en roomproducten. Ook levert de coöperatie room voor het ijsmerk Ben & Jerry’s en neemt Nestlé een melkproduct van Cono af. “Een x volume van de melk die onze melkveehouders leveren gaat in de kaas en een x volume melk benutten we om andere hoogwaardige producten van te maken. Want we maken alleen kaas die we kunnen verkopen”, vertelt Betten. “We maken dus geen speculatieve kaas”, vult Jerry Griep aan. Hij is managing director en verantwoordelijk voor de verkoop in de Benelux en de Verenigde Staten. Samen met Betten trad hij in 2012 in dienst bij de kaasproducent, na eerder carrière te hebben gemaakt in de thee- en in de koffiesector. 

Cono Kaasmakers is flexibeler

Sindsdien heeft Cono Kaasmakers een mooi portfolio opgebouwd van kwalitatief hoogwaardige producten, vindt Betten. Hij stelt vast dat de onderneming de afgelopen jaren flexibeler is geworden en daardoor in staat is om een breder productenpakket aan te bieden. 

Dat was nodig omdat het volume dat de veehouders na afschaffing van de melkquotering in 2015 aan de onderneming zijn gaan leveren, flink toenam. Sinds zijn komst zag Betten het te verwerken volume rauwe melk met 35 procent groeien. De markt voor Beemsterkaas groeide in die periode ook, zij het in een geringer tempo. “We zijn er de afgelopen jaren in geslaagd de afzet van onze kaas te vergroten door zowel bestaande segmenten uit te breiden als andere markten aan te boren. In 2012 verkochten we onze kaas in 25 landen, nu is onze Beemster kaas in 45 landen te koop.” 

De focus ligt op Nederland, België, Duitsland en de Verenigde Staten. Dat is een bewuste keuze. De onderneming is voorzichtig met investeringen in landen waar het politieke klimaat minder stabiel is. Zo wilde Cono enkele jaren geleden de sprong naar de Russische markt maken. Op het moment dat de eerste container met Beemster kaas verscheept zou worden, gooiden de Russen de grens dicht voor Westerse landbouwproducten. “Gelukkig waren we laat begonnen in Rusland”, constateert Griep achteraf.

Wachtlijst 

Ondanks de groei van het melkvolume zit er volgens Betten nog voldoende rek in het bedrijf. De eind 2014 geopende kaasmakerij is op de groei gebouwd. Er kan nog opgeschaald worden in productie. Vooralsnog neemt de coöperatie geen nieuwe leden aan, tenzij het de onderneming past. “Er is een wachtlijst van veehouders die willen toetreden, maar daar gaan we heel voorzichtig mee om. Wij hebben weliswaar de ambitie om te groeien, maar die groei moet wel waarde toevoegen en met bestaande eigen melk gebeuren.”

De basis voor alle activiteiten van de onderneming ligt volgens Betten op het erf; daar waar de melk wordt gewonnen. De coöperatie hanteert een strak regime van wat de veehouders hun koeien wel of niet mogen voeren. “We hebben een Voercommissie en die hanteert een witte lijst en een zwarte lijst van diervoeders. Dat is van belang om de kwaliteit van onze producten te kunnen waarborgen. De kwaliteit van de melk en de kaas is onze kracht. Daar zullen we nooit concessies aan doen.”

Caring Dairy

“Een andere kracht van onze coöperatie is de verduurzaming”, vertelt Betten. “Dat zit echt in het DNA van onze veehouders en van onze medewerkers. Cono Kaasmakers heeft met Caring Dairy een programma om de keten van koe tot kaas te verduurzamen. 

De deelnamepremie is € 0,75 per 100 kilogram melk. In 2019 is dit programma aangevuld met achttien prestatie-indicatoren: Caring Dairy++. Door te voldoen aan de gestelde doelen, bijvoorbeeld minder dan 75 kilogram ammoniakemissie per hectare, kunnen deelnemende melkveehouders een hogere melkprijs verdienen tot maximaal € 0,75 per 100 kilogram melk.” Deelname aan Caring Dairy++ is vrijwillig. “Op deze manier komen we tegemoet aan de diversiteit van onze melkveebedrijven. We willen namelijk geen melkveehouders uitsluiten om dat zij op enkele onderdelen niet mee kunnen doen. Belonen op resultaat noemen we dat.”

Sinds de introductie in 2008 is Caring Dairy enkele keren aangescherpt. Want het is een ‘continu verbeterprogramma’. In 2019 werd de derde versie van het programma gelanceerd. Die zal ongewijzigd doorlopen tot 2025, afgezien van eventuele nieuwe wettelijke eisen. 

Kostprijs

“Bij de ontwikkeling van nieuwe activiteiten zijn voor ons twee vragen van belang: wat betekent het voor kostprijs op het erf en wat kunnen wij er mee verdienen? Wij kijken voortdurend of er ontwikkelingen in de maatschappij zijn waar we commercieel iets mee kunnen. Dat moeten we doen om ons te kunnen blijven onderscheiden. Als Cono Kaasmakers zijn we groot genoeg om maatschappelijke ontwikkelingen te duiden en klein genoeg om daar actie op te kunnen ondernemen. Van de andere kant is het wel zo dat hetgeen wij vragen, gevolgen heeft op het boerenerf. Dat speelt steeds meer een rol want ook onze veehouders hebben te maken met extra kosten. Niet alleen omdat wij iets van hen vragen, maar ook omdat de overheid dat steeds vaker doet.”

Vegetarische kaas

Cono Kaasmakers bracht vorig jaar al een vegetarische 30+-kaas op de markt. Inmiddels is de hele Beemster kaas-range ook beschikbaar in een vegetarische variant. “Eetgewoonten zijn aan het veranderen. Daar proberen we op in te spelen”, legt directeur Wim Betten uit. “We zijn daarbij zeker niet over één nacht ijs gegaan. Zo’n zes jaar geleden zijn we intensief gestart met het maken van kaas op basis van vegetarisch stremsel. Dat hebben we in alle leeftijdskazen uitgebreid getest. Want we wilden er zeker van zijn dat de kwaliteit even goed was.” Sinds kort worden ook bijna alle andere kazen (naast Beemster kaas) voor de Nederlandse en Belgische markt met vegetarisch stremsel gemaakt.

“Wij zijn altijd bezig met innovatie. Dat is een van de groeimotoren van ons bedrijf. We zijn namelijk altijd bezig om ons verdienmodel verder te verbeteren.” Cono Kaasmakers probeert dat onder meer te doen door de bij- en zijstromen van de kaasproductie tot grotere waarde te brengen. Als voorbeeld wijst Betten op de weipoeders die de onderneming maakt voor de voedingsmiddelenindustrie. Die producten worden in samenwerking met premium partners op de markt gebracht.

Bier

Ook in de consumentenmarkt zoekt Cono verbreding. “Waar onze consumenten zich bevinden, daar willen we met onze producten zijn”, vertelt Jerry Griep. Zo levert het bedrijf de kaas voor de Amsterdam Cheese Company, een keten van kaaswinkels in de Amsterdamse binnenstad, die sinds 2019 in bezit is van de kaasproducent. De Amsterdam Cheese Company biedt niet alleen kaas aan maar sinds kort ook bier van zusterbedrijf Amsterdam Beer Company. Een idee van Cono. “We hebben gedacht wat kunnen we koppelen aan kaas? Dat is bier geworden. Het is onze receptuur die er voor wordt gebruikt; een kaasmaker kan ook bier maken.” 

Het bier (een IPA en een Pale Ale) wordt gemaakt door brouwerij Leeghwater uit De Rijp op basis van de receptuur van Cono. De eiwitrijke bierbostel dat bij het productieproces vrijkomt kunnen de melkveehouders gebruiken als aanvulling op het rantsoen voor de koeien. “Nee, dit is geen gimmick”, verzekert Griep. “Ook dit project moet geld opleveren. Let op, onze bieren ga je straks zien bij de top van slijterijen. Het is bovendien een manier om een nieuwe generatie consumenten te interesseren voor onze kaas.”

De nieuwe activiteit past in de strategie van de coöperatie, legt Betten uit. “We hebben een doelstelling richting 2025, waarbij de zij- en bijstromen extra moeten opbrengen in de markt. Die zijn nu nog voor een groot deel afhankelijk van de internationale zuivelprijzen. Wij willen er naar toe dat ze meer toegevoegde waarde opleveren en dus minder afhankelijk worden van de wereldmarkt. Maar hoe sterk de zij- en bijstromen ook zullen groeien, ons verdienmodel zal altijd gebaseerd zijn op kaas.”