Nutri-Score: keuze valt op aangepast Frans voedselkeuzelogo

Dit artikel is verschenen in ZuivelZicht 12 2019. Nog geen abonnee? Klik HIER.

Nutri-Score wordt het nieuwe logo dat consumenten moet helpen bij de keuze voor gezond voedsel. Staatssecretaris Paul Blokhuis (VWS) heeft dat vorige maand meegedeeld aan de Tweede Kamer. Volgens Blokhuis kan iedereen met Nutri-Score snel en simpel verschillende varianten van voedingsmiddelen vergelijken.

Hoewel het in Frankrijk ontwikkelde voedselkeuzelogo volgens de staatssecretaris goed werkt, constateert hij wel dat het op onderdelen niet aansluit op de Nederlandse situatie. Het RIVM, het Voedingscentrum en voedingsdeskundigen hebben hem er op gewezen dat er op onderdelen verschillen bestaan tussen Nutri-Score, de Nederlandse voedingsrichtlijnen en de Schijf van Vijf. Zo is Nutri-Score volgens hem te positief over witbrood en te negatief over olijfolie in vergelijking met het Nederlandse voedingsadvies.

Dat wil Blokhuis eerst verbeteren, voordat voedselproducenten het logo op hun verpakkingen kunnen zetten. Om te zorgen dat Nutri-Score beter aansluit bij de Nederlandse situatie, zal Nederland deelnemen aan een internationaal onafhankelijk comité van wetenschappers dat het logo gaat evalueren en aanpassen. Blokhuis verwacht dat dit traject medio 2021 is afgerond. Pas dan kan dan Nutri-Score wat hem betreft wettelijk gevoerd worden in Nederland. “Er is dus ook nog werk aan de winkel voordat we tevreden zijn en volop kunnen doorstomen met de invoering”, zegt Blokhuis. “We kiezen nu voor Nutri-Score om met Nederlands voedingswetenschappers ook aan de knoppen te kunnen zitten en het verder te laten verbeteren.”

Consument begrijpt logo Nutri-Score het beste

De afgelopen maanden zijn drie verschillende voedselkeuzelogo’s onderzocht: Keyhole, dat van 1989 dateert en vooral in Scandinavië wordt gebruikt, het Britse systeem Multiple traffic light en Nutri-Score. De logo’s zijn op verschillende manieren opgezet en beoordelen verschillende voedingsmiddelen. Ze wegen niet helemaal dezelfde voedingsstoffen mee en ook blijken de criteria voor die weging uiteen te lopen. Hierdoor varieert per logo het aantal en het soort voedingsmiddelen dat als een gezonde keuze wordt beoordeeld.

Uit het onderzoek blijkt volgens de staatssecretaris dat consumenten Nutri-Score het beste begrijpen. De groene A op het Nutri-Score-logo staat voor het artikel met de meeste gezonde voedingsstoffen. Een artikel met een donkeroranje E heeft daar het minste van. De score is gebaseerd op de hoeveelheid calorieën, suikers, verzadigd vet, zout, eiwit, vezels, fruit, groente, peulvruchten en noten in het product. Wie bijvoorbeeld vanwege een dieet meer informatie nodig heeft om de juiste keuze te maken, blijft op de achterkant van de verpakking lezen wat er precies in zit.

Internationaal systeem

“De gezonde keuze makkelijker maken, dat is steeds onze inzet geweest. Daarin maken we nu een grote stap”, aldus Blokhuis. “Ik heb voor Nutri-Score gekozen, omdat blijkt dat dit logo de consumenten in het onderzoek het beste hielp om gezondere keuzes te maken. Ook bij consumentenonderzoek in Duitsland kwam het logo als beste uit de bus. Hiermee sluiten we aan bij een logo dat ook internationaal steeds prominenter te zien zal zijn. Als Nederland importeren en exporteren wij natuurlijk veel eten, dus dat is mooie bijvangst.”

Nutri-Score is onder regie van de Franse overheid door wetenschappers opgezet. Inmiddels hebben ook België, Duitsland, Zwitserland en Spanje voor Nutri-Score gekozen. Nu steeds meer landen dit logo gaan invoeren, wil de Franse overheid van Nutri-Score een systeem maken dat internationaal beheerd wordt en geadviseerd wordt door een onafhankelijk wetenschappelijk comité.

Voedingsjungle

Een nieuwe voedselkeuzelogo moet de consument helpen bij het maken van de gezonde keuze. (Foto’s: Shutterstock)

Vanwege het verschil met de Nederlandse voedingsrichtlijnen is Nutri-Score omstreden bij voedingswetenschappers. Het bureau Voedingsjungle, dat ouders wil helpen bij het geven van een gezonde ‘eetopvoeding’, riep de staatssecretaris enige tijd geleden op niet te kiezen voor een logo dat tegenstrijdig is met de Nederlandse voedingsrichtlijnen. “Het beeldmerk van Nutri-Score is heel begrijpelijk, maar de achterkant moet in lijn komen met onze nationale voedingsrichtlijnen. Alleen dan kan het logo consumenten helpen een gezondere keuze te maken”, meent het bureau dat voedingswetenschappers als Tiny van Boekel en Jaap Seidell aan zijn zijde vond. Hun gezamenlijke brandbrief aan Blokhuis werd door 175 wetenschappers ondertekend.

De briefschrijvers vinden dat de criteria achter een voedselkeuzelogo niet alleen in lijn moeten zijn met de Richtlijnen goede voeding en de Schijf van Vijf, zij zouden ook een stimulans moeten zijn om producten te verbeteren. Bovendien zou de effectiviteit van het nieuwe logo bij consumenten en producenten na invoering moeten worden gemonitord.

Alert

Voedingsjungle is tevreden over de opstelling van Blokhuis. “Door te kiezen voor een aangepaste versie van Nutri-Score, en deze pas te introduceren als de aanpassingen zijn doorgevoerd, laat de staatssecretaris zien dat hij kiest voor een zorgvuldige aanpak, waar consumenten echt iets aan hebben.”

Niettemin blijft de organisatie alert. “Wij blijven uiteraard constructief en kritisch meekijken en meedenken in dit proces. Dat doen we omdat we ons zorgen maken over de gevolgen als het nieuwe logo niet in lijn is met de Nederlandse voedingsrichtlijnen. Een afwijkende boodschap werkt verwarrend en doet afbreuk aan het vertrouwen van consumenten in de overheid, de (voedings)wetenschap en de voedingsmiddelenindustrie.”

Voedingsjungle wijst op een onderzoek dat het ministerie heeft laten uitvoeren naar de reactie van consumenten op verschillende voedselkeuzelogo’s. Het blijkt dat er verwarring ontstaat wanneer bij de logo’s wordt vermeld dat een product wel of niet in de Schijf van Vijf past. Circa vier op de tien ondervraagden zegt het verwarrend te vinden als producten gezond zijn volgens de logo’s, maar niet in de Schijf van Vijf zitten. “Je ziet dat veel respondenten dan zowel het logo als de Schijf van Vijf niet meer vertrouwen”, meldt het onderzoeksrapport.

Nationaal Preventieakkoord

Invoering van een voedselkeuzelogo is een afspraak uit het Nationaal Preventieakkoord. Daarin hebben zeventig organisaties met de overheid afspraken gemaakt voor een gezonder Nederland. Het terugdringen van overgewicht is een van de centrale onderwerpen in het akkoord. Naast het voedselkeuzelogo wordt onder andere ook gewerkt aan een nieuwe aanpak om minder zout, verzadigd vet en suiker in producten te gebruiken. Om mensen te motiveren vaker te kiezen voor producten uit de Schijf van Vijf komt hier extra voorlichting over. Ook de Nederlandse Zuivel Organisatie ondersteunt het Nationaal Preventieakkoord.